Σελίδα 10 από 17
μυοπάρωνες, φορτηγίδες και πλήθος άλλων, τα περισσότερα των οποίων ήταν ντόπιας ναυπηγικής τέχνης, κατάλληλα για διαβάσεις ποταμών, όπως τα ζαρούκ5 , τα μπούντος6 κ.α. Οι αναγκαίες εγκαταστάσεις για τη ναυπήγησή τους έγιναν στη Νίκαια και τη Βουκεφάλα. Ο μεγαλύτερος όμως αριθμός πλοίων, από τα οποία συγκροτούνταν ένας πολεμικός στόλος, αποτελούνταν από τριήρεις. Κατά τους χρόνους των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τους Ελληνιστικούς, οι ισορροπίες δυνάμεων μετατοπίζουν τη ναυτική ισχύ από την Ελλάδα στην Αίγυπτο των Πτολεμαίων αλλά και στη Ρόδο, την κορυφαία ναυτική δύναμη στο Αιγαίο την εποχή εκείνη. Η ναυπηγική δεν εξελίσσεται ιδιαίτερα, όμως ναυπηγούνται αξιόλογα πλοία, όπως η ναυαρχίδα του Πτολεμαίου του Φιλοπάτορα (3ος αι. π.Χ.). Κατά την περίοδο της ακμής της δυναστείας των Λαγιδών στην Αλεξάνδρεια, ναυπηγήθηκαν και λίγα τερατώδη σε μέγεθος σκάφη από τον Αντίγονο και το γιο του Δημήτριο τον Πολιορκητή, ένα από τα οποία έφερε 40 επάλληλες σειρές κουπιών, κατά τις μαρτυρίες των σύγχρονων συγγραφέων (Δεσποτόπουλος, 1972). Το μεγαλύτερο πλοίο διπλής χρήσεως, αναψυχής, πολυτελέστατο και ταυτόχρονα σιτοφόρο ήταν η «Συρακουσία». Για τα ναυπηγικά σχέδια αυτών των γιγάντιων κατασκευών δεν υπάρχουν φιλολογικές ενδείξεις ούτε απεικονίσεις σε αγγεία, παρά μόνο μία εργασία του ιστορικού της ναυτιλίας Basch, ο οποίος αναλύει μια τελευταία ανακάλυψη τοιχογραφίας που απεικονίζει ένα τέτοιο πλοίο με τρεις σειρές κουπιών, ονομαζόμενο «Ίσις» και συμπεραίνει ότι το πλοίο αυτό ανήκε στον στόλο των γιγαντιαίων πλοίων του Πτολεμαίου Β' του Φιλάδελφου. Στη Ρόδο στις αρχαιότερες πόλεις του νησιού, τη Λίνδο, την Ιαλυσό και την Κάμιρο, σε ναυτικές πόλεις και διάφορα ιερά ανεγείρονταν μνημεία που αναπαριστούσαν πλώρες ή πρύμνες πλοίων, σχεδόν σε φυσικό μέγεθος, ή φιλοτεχνούνταν αγάλματα αφιερωμένα στους θεούς εξαιτίας σημαντικών ιστορικών γεγονότων συνδεομένων με νίκες στη θάλασσα. Η Νίκη της Σαμοθράκης που «πετούσε» στην πλώρη ενός πλοίου είναι πιθανό αφιέρωμα των Ροδίων. Στην είσοδο της Ακρόπολης της Λίνδου, γύρω στα 200 π.Χ., λαξεύτηκε πάνω σε βράχο η πρύμνη ενός ροδιακού κωπήλατου πλοίου, με κάθε λεπτομέρεια, από τον γλύπτη Πυθόκριτο και θεωρείται μία από τις σημαντικότερες και ρεαλιστικότερες παραστάσεις πλοίων της εποχής (Λάζος, 1996).
5. Σκάφη εγχώρια των Ινδών, μήκους 24 μέτρων και πλάτους 6 μέτρων με ελάχιστο βύθισμα και ένα μόνο ιστίο. 6. Καράβια πλατιά, που ομοίαζαν με τα κινέζικα «ζούγκας» με βύθισμα 4 πόδια (132 εκ.) κατάλληλα να μεταφέρουν φορτίο 200 περίπου τόνων.
|