Η άνθηση της τοπικής λαϊκής ναυπηγικής στις ελληνικές περιοχές (ελεύθερες ή τουρκοκρατούμενες) συνέβαλε στη δημιουργία μιας εντυπωσιακής τυπολογίας σκαφών ως προς τις διαστάσεις και τη μορφή τους, τα περισσότερα από τα οποία ξεχάστηκαν χωρίς να εκτιμηθεί η ιστορική τους αξία. Από τα ωραιότερα είδη ιστιοφόρου υπήρξε η μπρατσέρα, γρήγορο και καλοτάξιδο πλοίο που εγκαταλείφθηκε νωρίς στον 20ό αι. Στο πρώτο μισό του 19ου αι. επικρατούσαν στο Αιγαίο τα μπρίκια, τα οποία αποτελούσαν την πλειονότητα των καραβιών που οι νησιώτες διέθεσαν για τη δημιουργία του ελληνικού στόλου στα χρόνια της επανάστασης. Παρόμοιες ιστιοφορίες της πρώτης δεκαετίας του 20ου αι. ήταν οι γολέτες και οι πολάκες ή μπομπάρδες. Τα λόβερ ή ράντες διατηρήθηκαν για περισσότερο χρονικό διάστημα του 20ου αι. Από τα μικρά καΐκια και τις βάρκες του Αιγαίου τα λατίνια ή σακολέβες, ανάλογα με το είδος του πανιού που έφεραν, χρησιμοποιήθηκαν για αιώνες στο Αιγαίο και οι πρώτες απεικονίσεις τους ανάγονται στον 2ο και 3ο αι. μ.Χ. Η κωπήλατη τράτα αποτελούσε το κυριότερο αλιευτικό σκάφος του Αιγαίου, ως τα μέσα του 20ου αι. Στην περίοδο του μεσοπολέμου παραμερίστηκε το τσερνίκι που χρησιμοποιούνταν για τοπικό εμπόριο, μεταφορές, για ψάρεμα, ακόμα και για σπογγαλιεία, συνήθως στα νησιά και τα παράλια του ανατολικού Αιγαίου, ενώ το αντίστοιχο μικρό σκάφος στις Κυκλάδες ήταν η μπελού. Οι Συμιακές σκάφες, σχεδόν αποκλειστικά σφουγγαράδικες, χρησιμοποιούνταν από τους «γυμνούς δύτες», ο αχταρμάς αποτελούσε παραλλαγή του τρεχαντηριού και η μπομπάρδα ήταν μικρό εμπορικό πλοίο. Από τους συνηθισμένους τύπους σκαφών κανένα δεν διατηρήθηκε, παρά μόνο μερικά παλιά τρεχαντήρια, περάματα, καραβόσκαρα και βαρκαλάδες (Δαμιανίδης, 1997).
Παρόμοια είδη σκαφών κυκλοφορούσαν και στο Ιόνιο πέλαγος. Κάποιες μικρές διαφορές οφείλονταν στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ταρσανά κατασκευής, ανεξάρτητα από το μέρος όπου αυτός βρίσκονταν, καθώς και οι επιρροές από ξένες γλώσσες που μιλιόταν στην περιοχή. Τα ιστιοφόρα του Ιονίου χωρίζονται σε δύο βασικούς τύπους ανάλογα με τη γάστρα ή την ιστιοφορία.
Κατά τη ναυπηγική προσέγγιση της τυπολογίας των σκαριών, διακρίνονται τέσσερις κύριες κατηγορίες. Στα οξύπρυμνα, με το έντονα κυρτωμένο πρωραίο ποδόσταμα, που ομοιάζει με τόξο κύκλου, ανήκει το Γατζάο, που θεωρείται εξέλιξη του Τραμπάκουλου, παλαιότερου σκάφους του Ιονίου και της Αδριατικής. Η Μπομπάρδα ανήκει στη δεύτερη κατηγορία, που διαθέτει άβακα στην πρύμνη. Σκάφος του τρίτου τύπου, με έντονη κυρτότητα στην πρύμνη που συγκλίνει στο πρυμνιαίο ποδόστομα, είναι το Λίμπερτι και, τέλος, σε αυτά με ελλειψοειδή πρύμνη συγκαταλέγεται το Καραβόσκαρο (Δαμιανίδης, 1998).
Σύμφωνα με την ιστιοφορία, οι βασικοί τύποι πλοίων είναι οι εξής: Κορβέτο (Νάβε, Δρόμων), Γαβάρα (Μπάρκο, Μυοδρόμων), Μπάρκο Μπέστια, Μπρίκι (Πάρων), Γολέτα (Μυοπάρων), Σκούνα (Λόβερ, Επιδρομίς), Μπρατσέρα (Γαυλίς) και Τσερνίκι (Σακκολέφη) (Κοτσοβίλης, 1985).
Στα νερά του Ιονίου έπλεαν από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα και κάποια είδη σκαφών που δεν συναντώνται στο Αιγαίο και δεν εμπίπτουν απαραίτητα σε κάποια από τις ανωτέρω κατηγορίες. Έχουν καταγραφεί στα αρχεία των λιμανιών της Αδριατικής και της Μεσογείου, ανήκαν σε επτανήσιους πλοιοκτήτες και ήταν επανδρωμένα με επτανησιακά πληρώματα. Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια από αυτά, όπως το Τραμπάκολο, το Μπαρκέτο, τη Μαρσιλιάνα, το Πιελέγκο, το Σεμπέκ, την Ταρτάνα και την Ταρτανέλα, τη Φρεγάτα και το Φρεγαντίνι, τη Μαρτιγάνα ή Μαρτίγκο, την Πολάκα και τη Σάϊκα.
Ναυπηγικά κέντρα στην περιοχή υπήρξαν η Πρέβεζα αρχικά και μετά το Μεσολόγγι και το Αιτωλικό, που υποστήριζαν το εξαγωγικό εμπόριο της Ηπείρου και στα οποία επένδυαν και Επτανήσιοι έμποροι, προκειμένου να αποφύγουν τους διοικητικούς περιορισμούς των Βενετών. Ανταγωνιστικά προς τα ανωτέρω αναπτύχθηκε το Γαλαξίδι, το