forex trading logo
GreekEnglish (United Kingdom)

GTranslate

English French German Italian Portuguese Russian Spanish

weather

Η επέτειος της 25ης Μαρτίου 1821. Λιτοχωρινοί αγωνιστές της επανάστασης του 1821 PDF Print E-mail
Written by mouseio   
Article Index
Η επέτειος της 25ης Μαρτίου 1821. Λιτοχωρινοί αγωνιστές της επανάστασης του 1821
Επέτειος του 1821 σελίδα 2
Επέτειος του 1821 σελίδα 3
All Pages
There are no translations available.

Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 1821
Λιτοχωρινοί αγωνιστές της επανάστασης του 1821

γράφει ο
Σωτήριος Δ. Μασταγκάς

Στα δύστυχα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οι κάτοικοι του Ολύμπου και της Πιερίας δεν συμβιβάστηκαν ούτε στιγμή με τον κατακτητή, δεν δέχτηκαν υποταγή, βγήκαν στα βουνά και προστάτευσαν τα ιερά και όσια της φυλής. Ο Σουλτάνος, από ανάγκη μαζί και αδυναμία, αναγνώρισε ορισμένα δικαιώματα στους ντόπιους πληθυσμούς, όπως τα αρματολίκια με τους αρματολούς και την κοινοτική αυτοδιοίκηση. Όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, από τον Όλυμπο και τα Πιέρια ξεκίνησαν οι πρώτοι αγωνιστές της ελευθερίας. Στην περιφέρεια αυτή αντρώθηκε το πνεύμα της αντίστασης, και τα προεπαναστατικά κινήματα του 18ου αιώνα έφεραν το σκλαβωμένο γένος στον ξεσηκωμό του 1821.


Δημιουργήθηκε έτσι το γνωστό αρματολίκι του Ολύμπου, με τους ηρωϊκούς κλεφταρματολούς, που τα κατορθώματά τους τραγούδησε η λαϊκή μούσα με τα δημοτικά τραγούδια. Απόδειξη της ύπαρξης κλεφτών βρίσκουμε στο πρόσωπο του Λάππα. Πράγματι, ο Λάππας γεννήθηκε στο Λιτόχωρο κι ήταν πρωτοπαλίκαρο του Πάνου Ζήδρου. Είχε έντονη δράση κατά των Τούρκων και το 1785, σε μια συμπλοκή τραυματίζεται και πεθαίνει. Τα ερείπια του σπιτιού του σώζονταν στο Λιτόχωρο μέχρι τις αρχές του πολέμου του 1940. Με την έναρξη της ελληνικής επανάστασης του 1821 ξεσηκώθηκαν οι Ολύμπιοι αγωνιστές, αλλά οι Τούρκοι με τα τακτικά στρατεύματά τους κατέστειλαν όλα τα επαναστατικά κινήματα, καταδίωξαν τους αντάρτες και διέλυσαν τις εξεγέρσεις.
Μετά την αποτυχία της επανάστασης στη Μακεδονία και τον Όλυμπο, πολλοί αγωνιστές με γυναικόπαιδα κατέβηκαν προς τον Νότο και κατέφυγαν στη νότια Ελλάδα, προσφέροντας ό,τι μπορούσαν στο μεγάλο Αγώνα. Πήραν μέρος σε διάφορες μάχες, κάτω από τις οδηγίες γνωστών καπεταναίων αρχηγών του ̉21.
Μόλις δημιουργήθηκε το νέο Ελληνικό Κράτος, οι κυβερνήσεις θέλοντας να βοηθήσουν τους επιζήσαντες αγωνιστές, συνέστησαν επιτροπές από παλαιούς οπλαρχηγούς για να κριθούν αυτοί που δικαιούνταν να λάβουν σχετική σύνταξη ή αμοιβές για υπηρεσίες που πρόσφεραν κατά τη διάρκεια του Αγώνα. Αρκετοί, λοιπόν, Μακεδόνες και Ολύμπιοι αγωνιστές, κυρίως αυτοί που εγκαταστάθηκαν στην ελεύθερη Ελλάδα, υπέβαλαν τα δικαιολογητικά τους, ζητώντας απονομή αμοιβών, για υπηρεσίες που πρόσφεραν κατά τη διάρκεια του επαναστατικού αγώνα. Στο «Αρχείο των Αγωνιστών» της Εθνικής Βιβλιοθήκης και στα πολλά έγγραφα που είναι σκορπισμένα στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ) υπάρχουν φάκελοι με πλούσια στοιχεία για τους Μακεδόνες αγωνιστές. Επί μια πεντηκονταετία, από το 1833 έως το 1877, συγκροτήθηκαν από την Ελληνική Κυβέρνηση πολλές επιτροπές, για να εξετάσουν τα έγγραφα και να διαβαθμίσουν και κατατάξουν τους αγωνιστές.
Οι Έλληνες της ελεύθερης Ελλάδας ταύτιζαν τους αγωνιστές με τους γόνους των θρυλικών κλεφταρματολών του Ολύμπου, αποκαλώντας σχεδόν όλους «Ολύμπιους». Η διάδοση του πατριδωνυμικού «Ολύμπιος» ήταν αρκετά πλατιά, κάλυπτε τη Θεσσαλία και Μακεδονία.
Εξαιτίας της πλατιάς διάδοσης του πατριδωνυμικού, δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε εύκολα τους αγωνιστές του 1821 που κατάγονται από το Λιτόχωρο. Λιτοχωρίτες αγωνιστές, εννοείται, δεν ήταν μόνον αυτοί που αναφέρονται πιο κάτω, αλλά πολύ περισσότεροι, που τα έγγραφά τους χάθηκαν ή δεν υπέβαλαν καθόλου δικαιολογητικά ή επειδή με το τέλος του Αγώνα γύρισαν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους, το Λιτόχωρο. Παρόλο που σήμερα η βιβλιογραφία δείχνει να είναι πλούσια ως προς τη βιογραφική παρουσίαση των Θεσσαλών, των Ολυμπίων και των Μακεδόνων αγωνιστών, εν τούτοις ο ερευνητής της τοπικής ιστορίας οφείλει να ασχοληθεί λεπτομερέστερα με τους φακέλους των Αρχείων και Μητρώων των Αγωνιστών, για να ανακαλύψει νέους (συμπατριώτες) του Λιτοχωρίτες οπλαρχηγούς και πολεμιστές.
Ιάκωβος Περικλής Ολύμπιος



 

Online Members

We have 8 guests online

Search

Webdesign

Designed and hosted by WEBMAN