Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΟΤΣΗΣ ΚΑΙ Ο ΤΟΡΠΙΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΕΤΧΙ ΜΠΟΥΛΕΝΤ

Σελίδες ιστορίας σε ένα λεύκωμα
γράφει ο
Σωτήριος Δ. Μασταγκάς

Μακεδονία 1912-2012, εκατό χρόνια ελευθερίας. Ο εορτασμός των 100 χρόνων από την απελευθέρωση και την προσάρτηση στον ελληνικό κορμό, έδωσε την ευκαιρία για πανηγυρικούς εορτασμούς και για την έκδοση συγγραφικών πονημάτων και καλαισθήτων λευκωμάτων, που εντάχθηκαν πολύ αρμονικά στην επέτειο. Το ανδραγάθημα του ναυάρχου Βότση στις 18 Οκτωβρίου 1912 στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης με τον τορπιλισμό του τουρκικού πολεμικού πλοίου Φετχί Μπουλέντ, έγινε έπος και ανέδειξε τον Βότση στον μπουρλοτιέρη του Θερμαϊκού.

Ο τίτλος του νέου βιβλίου που μας ταξιδεύει στην ιστορία αυτού του σημαντικού γεγονότος είναι «Ο Νικόλαος Βότσης και ο τορπιλισμός του Φετχί Μπουλέντ». Ο συγγραφέας Αργύρης Μαλτσίδης σπεύδει από την πρώτη κιόλας σελίδα να δικαιολογήσει την απόφασή του «....άρχισα να μαζεύω ό,τι σχετικό εύρισκα.....κάποια στιγμή βρέθηκαν και άλλες πηγές και στοιχεία που πλούτισαν το αρχείο μου....είχα εντυπωσιαστεί και φιλοδοξούσα να καλύψω το θέμα όσον το δυνατόν πληρέστερα. Συνεχώς όμως εύρισκα και κάποιο κομματάκι του παζλ και κάτι συμπληρωνόταν........έπρεπε με την ευκαιρία της χρονιάς αυτής που γιορτάζουμε τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και το εγχείρημα του ναυάρχου Βότση, να βάλω το υλικό σε μια τάξη και να το δημοσιεύσω.....»
Ακολουθώντας την παραπάνω γραμμή του συγγραφέα, το λεύκωμα φιλοξενεί στις σελίδες του, πέρα από την απλή καταγραφή της ιστορίας, πλούσιο αρχειακό υλικό και πηγές, αλλά και επίσημα έγγραφα, επιστολές, πρωτοσέλιδα εφημερίδων, φωτογραφίες, επιστολικά δελτάρια, σχέδια και μακέτες, χάρτες, λιθογραφίες και ελαιογραφίες, προτομές, απεικονίσεις και άλλα.
Στην αρχή ο Αργύρης Μαλτσίδης καταγράφει τις προσπάθειες ανεύρεσης και ανέλκυσης κομματιών του βυθισμένου Φετχί Μπουλέντ, που έγιναν με ενέργειές του τα έτη 1998 και 1999. Στη συνέχεια αναλυτικά κείμενα φωτίζουν τον ήρωα Νικόλαο Βότση, το τορπιλοβόλο 11, το πλήρωμά του, τον Θερμαϊκό κόλπο, τον απόπλου και την προετοιμασία της επιχείρησης, την είσοδο στον κόλπο, τον τορπιλισμό στις 18 Οκτωβρίου του 1912, τη διαφυγή και τα επινίκια που φθάνουν μέχρι τις ημέρες μας. Γίνεται σημαντική προσπάθεια η ιστορία να απεικονισθεί όσο πιο πιστά, ανατρέχοντας σε όλες τις πηγές και τη βιβλιογραφία. Ο συγγραφέας, αν και ερασιτέχνης ιστορικός, είναι κάτι περισσότερο από απλός χρονικογράφος, που ανέλαβε να επεξεργαστεί τα στοιχεία και το υλικό που συνέλεξε.
Την επιμέλεια και φροντίδα της έκδοσης έκανε ο Ευάγγελος Χεκίμογλου, που επίσης παρέσχε σημαντικές πληροφορίες από το αρχείο του. Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης στο θερμό χαιρετισμό της έκδοσης μιλά για την απελευθέρωση «που προέκυψε εν πολλοίς από ανδραγαθήματα σαν κι αυτό του ναυάρχου Βότση». Η τιμή του άρτιου και επιμελημένου λευκώματος είναι 20 ευρώ και διατίθεται από τις εκδόσεις ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ.
Καθώς η συλλογική μνήμη εξασθενεί, ακόμη και σε ηρωϊκά και ιστορικά γεγονότα, ο Αργύρης Μαλτσίδης με την προσεκτική συλλογή του υλικού, την εξαντλητική και εξονυχιστική έρευνα και μελέτη αυθεντικών πηγών και ντοκουμέντων, μας παρέδωσε τελειωμένη την εξιστόρηση του ναυάρχου Νικολάου Βότση και τον τορπιλισμό του Φετχί Μπουλέντ.
Στον πρόλογο του βιβλίου διαβάζουμε: « Ευχαριστίες οφείλονται......στον Νικόλαο Βλαχόπουλο, εγγονό του πιλότου του τορπιλοβόλου και διευθυντού του Ναυτικού Μουσείου Λιτοχώρου, ο οποίος μου εμπιστεύθηκε έγγραφα και φωτογραφίες του παππού του». Πράγματι, αξιόλογη ήταν η συνδρομή του Ναυτικού Μουσείου Λιτοχώρου και του προέδρου του Νικολάου Βλαχόπουλου με τη διάθεση στοιχείων που βοήθησαν να ολοκληρωθεί το εξαιρετικό αυτό βιβλίο. Οι λιτοχωρινοί ναυτικοί Μιχαήλ Κωφός και Νικόλαος Βλαχόπουλος ως πλοηγοί κατηύθυναν το τορπιλοβόλο 11 του ναυάρχου Βότση να εισπλεύσει απαρατήρητο στον κόλπο της Θεσσαλονίκης και να τορπιλίσει το Φετχί Μπουλέντ. Τα ηρωϊκά αυτά πρόσωπα και το Λιτόχωρο έχουν τη δική τους τιμητική, ήτοι ξεχωριστή θέση στο λεύκωμα με πολλές φωτογραφίες, μαρτυρίες, συνεντεύξεις, αναδημοσιεύσεις εφημερίδων, πορτρέτα από ανάγλυφες παραστάσεις κλπ. Η προσφορά των εκ Λιτοχώρου ναυτικών Κωφού και Βλαχόπουλου εκτιμάται δεόντως από τον ερευνητή συγγραφέα και ανταποδίδεται πλήρως στο βιβλίο του.
1912-2012. Εκατό χρόνια μετά τον τορπιλισμό, το γεγονός και όλα τα πρόσωπα ζωντανεύουν σ΄ένα βιβλίο γραμμένο με μεράκι, αγάπη και γνώση. Ο συγγραφέας απέδειξε τι μπορεί να κατορθώσει η συστηματική ενασχόληση με ένα θέμα, όταν το βλέπεις από την ιστορική του μεριά.
«Δεν έχω ξαναδεί να έχουν κυκλοφορήσει τόσες χαλκογραφίες ή τόσες καρτποστάλ για άλλο πρόσωπο», διαπιστώνει ο Αργύρης Μαλτσίδης για τον ναύαρχο Νικόλαο Βότση, που εκτιμήθηκε τόσο από τους Έλληνες. Τον αγάπησαν και έστησαν προς τιμήν του έναν ανδριάντα, αλλά και πολλούς ανδριάντες. Οι μαρμάρινες προτομές του Βότση μέσα στο Ναυτικό Μουσείο Λιτοχώρου αλλά και έξω στο μουσείο ηρώων της κωμόπολης, πλαισιωμένες από ανάγλυφα πορτρέτα του Μιχαήλ Κωφού και Νικολάου Βλαχόπουλου, των λιτοχωρινών πλοηγών του, διασφαλίζουν την εθνική μας ταυτότητα και υπενθυμίζουν στους νεότερους τα κλέη των προγόνων.